Ferhat Yaşar – Ümit Buget
Roma döneminde kurulan bir kent olan Edirne, Osmanlı İmparatorluğu’na da bir dönem başkentlik yaptı. Balkan Savaşı sırasında Bulgar Krallığı’nın kontrolüne geçen kent, daha sonra Birinci Dünya Savaşı sırasında imzalanan Mondros Mütarekesi ile 1920’de Yunan kuvvetlerinin eline geçti. Kent iki yıl sonra Mudanya Ateşkes Antlaşması’yla tekrar Türkiye topraklarına dahil edildi.
Kentin iki kez kaybedilmesi devletin farklı bir güvenlik politikası izlemesine neden oldu. Cumhuriyetin ilk yıllarında askeri tedbirler göz önünde bulundurularak yeniden planlandı ve günümüze asker ve memur kenti olarak anılmasına neden oldu.
Arap Baharı olarak bilinen Ortadoğu’daki diktatörlerin devrildiği iç savaşların yansımalarını Türkiye’de en çok hisseden kentlerden biri Edirne oldu. Suriye, Irak ve Afganistan başta olmak üzere Asya ve Ortadoğu’dan hareket eden mülteci kafileleri, Avrupa’ya geçiş noktasında son durak olarak Edirne’yi seçiyor. Yoğun göçe rağmen transit bir konumda olan Edirne yabancı nüfus anlamında yerleşikten ziyade ‘konar geçer’ bir pozisyonda. Sınırı aşamayanlar yine Edirne’de kalmak yerine daha çok bildikleri ve iş imkan sağlayan İstanbul’a geri dönüyor.
Türkiye’deki yaşanan ekonomik kriz ve döviz artışı nedeniyle lira büyük oranda değer kaybetti. Lira değer kaybederken Bulgar Levhası tersi yönünde ivme yükseltti. Bu nedenle Bulgaristan sınırına 17 kilometre yakınlığında olan Edirne’ye günübirlik alışveriş yapmak için gelenlerin sayısında büyük artış yaşandı. Ancak Edirneliler bunun kısa vadede “olumlu” ancak orta ve uzun vadede sürdürülemez olduğu görüşünde.
KENTİN GİRİŞİNDE ÇARPIK YAPILAŞMA MANZARALARI
Kentin sokaklarına girerken ilk olarak karşımıza çarpık yapılaşma çıkıyor. Selimiye Camisi’ne doğru yöneldiğimizde sokak ve mahalle yollarıyla karşılaşınca bir kentten ziyade bir köy yoluna girdiğimizi anımsıyoruz. Yolların bozuk olması, kentin tarihi dokusuna ters bir çarpık yapılaşmaya yönelmesi Edirnelilerin de en çok şikayet ettiği önemli sorunlardan biri olarak görülüyor. Kentte konuştuğumuz Edirnelilerin büyük çoğunluğu çarpık yapılaşma, altyapı sorunu ve ulaşım yetersizliğine dikkat çekiyor.
Bu durum, CHP’nin ‘kalesi’ olarak bilinen kentin 2019 seçimlerinde belediyeyi neredeyse kaybetmesine neden oluyordu. Çünkü kentliler Belediye Başkanını beğenmediği için milletvekili seçimlerinde CHP’ye oy verirken, Belediye seçimlerinde önemli bir kısmı AK Parti’ye oy verdi. İYİ Parti’nin bir vekil çıkardığı Edirne’de ittifak kurulmasaydı belediyeyi AK Parti’nin kazanacağını düşünenlerin sayısı ise hayli fazla.
‘CHP’NİN VEKİL SAYISINI ARTIRACAĞI DÜŞÜNÜLÜYORDU, TERSİ OLABİLİR’
Güneydoğu Avrupa Gazeteciler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Murat Savaş, şehrin siyasi fotoğrafını şöyle anlatıyor: “Edirne’de 14 Mayıs seçiminde önceki tablonun tekrarını bekliyorduk. CHP’nin 2 milletvekili, İYİ Parti ve AK Parti’nin ise birer vekili vardı. Bu tablonun devam edeceği düşünülüyordu. İyi bir liste olursa CHP’nin dahi çıkartacağını düşünülüyordu. Böylece AK Parti veya İYİ Parti’den biri vekil çıkaramaz değerlendirmesi yazılıyordu.”
“CHP, seçmenin önemli bir kısmının tepkili olduğu bir liste çıkardı” diyen Savaş “Dolayısıyla CHP’nin eski yöneticilerinin bir kısmı bile samimi görüşmelerde İYİ Parti’ye oy vereceklerini söylüyor. Bu nedenle CHP’nin ikinci vekili zora girmiş görünüyor. AK Parti’de de küskünler var ve onların da aynı ittifakta yer alan MHP’ye yöneldiğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
“CHP’nin burada iki yerine bir milletvekili çıkarması. CHP’den artan vekilin de İYİ Parti’ye geçmesi” sürpriz olmaz değerlendirmesinde bulunan Savaş, konuşmasını şöyle sürdürdü: “CHP seçmeni partisine kızıp AK Parti ya da MHP’ye oy vermez. Çünkü insanlar bunu şöyle açıklıyor: ‘Biz zaten aynı ittifaktayız İYİ Partiye verirsek oy dışarıya gitmemiş olur.’ Böyle bir durum var.”
Murat Savaş ‘CHP’NİN BİR DERDİ BELEDİYE’
CHP cephesinde belediyeden kaynaklı sıkıntıya da değinen Savaş, “Girişilen bir altyapı çalışması nedeniyle insanlar çok çekti. Yazın toz, kışın çamur, zamanında çalışmalar bitirilemedi. Mahallede adamın sokağını kazmışlar ondan sonra orayı yapmayı unutmuşlar ya da sıra gelmemiş. Dolayısıyla insanlar kapılarını pencerelerini açamamışlar ya da çamurdan kurtulamamışlar. Bu nedenle bir tepki var. CHP biraz oy kaybedebilir. Milliyetçi hassasiyeti olanlar İYİ Parti’ye, sol düşünceye yakın olanlar ise TİP’e kayabilir” ifadelerini kullandı.
Bahsi geçen Türkiye İşçi Partisi Edirne 1. sıra Roman Milletvekili adayı Güray Muhçu, kendi deyimiyle dört ay öncesine kadar herhangi bir partiye üye olmayan ve ‘apolitik’ birisiydi. Kendi halinde bir esnaf ve fotoğrafçı olan Muhçu, siyasete girme nedenini, “Artık dişini sık, yumruklarını sık nereye kadar?’’ diye açıklıyor.
‘BİRİNCİ SIRA ADAY OLMAMI TEKLİF ETTİLER’
‘’Meclis’e bakarken Türkiye İşçi Partisi’nin parlayan bir yıldız olduğunu görmeyen yoktur’’ ifadelerini kullanan Muhçu, ‘’Ben de gittim internetten üye oldum. Bir ay sonra, ‘Esnafsın, Roman kimliğin bizim için çok önemli ve kenti çok iyi tanıyorsun’ diyerek benim birinci sıra aday olmamı teklif ettiler. Bu şehir çok iyi bir gastronomi şehri olmayı hak ediyor. Ama biz çiftçimizi, hayvancılığımızı geliştiremiyoruz. Sadece ciğer üzerinden gidiyoruz. Burası Osmanlı’ya başkentlik yapmış bir şehir. Sadece gastronomi değil çok fazla eksikleri var. Şehir tamamen bir kültür şehri. Bir açık hava müzesi gibi” dedi.
Edirne’nin bir festival şehri olması gerektiğinin altını çizen Muhçu, şunları söyledi: ‘’Romanların sosyalleşmesinin, kaliteli bir şekilde yaşamasının önünü açabilirsin. Bunu yapmadığın sürece, yapacağın hiçbir aşı tutmaz. Gezdiğimiz yerlerde büyük ilgi ile karşılaşıyoruz. Solcular 15 yıl önce buralarda dolaştığında bugünkü tepkileri alamıyordu. İnsanlar samimi insanlar görmek istiyor. Biz, ‘aman bir vekillik olsun’ diye yanıp tutuşan bir parti değiliz. Çok isteriz çünkü çok çalışıyoruz. Olursa çok mutlu oluruz. Ama yine de bizim için önemli olan dik durmaktır. Bugün ne ise 15 Mayıs’ta da öyle olacağız.”
Sokaklara olan bağlılığını anlatan Muhçu, ‘’Beni sokaktan alırsanız ölürüm. Beni Edirne’nin sokaklarından uzaklaştıracak tek şey ölüm olabilir. Ben sokak çocuğuyum. Benim sokak çocukluğumu alırsanız, varlığımın bir anlamı kalmıyor” dedi.
Muhçu, Meclis’e girmesi halinde hayalimdeki yasa tasarısını şu sözler anlattı: ‘’Benim kapıma gelen ve beslediğim bir kedi vardı. Birgün yine kapıma geldi ve yarı ölü haldeydi. Alıp veterinere götürdüm. Benim ilk yasa tasarım hayvan ambulansları olacak. En azından şehrin belli bölgelerinde belli operasyonların yapıldığı küçük poliklinikler açılmasını istiyorum. Sokak hayvanlarını besleyenlere mama desteği verilmesini istiyorum.’’
Güray Muhçu ‘O ZAMANDAN BERİ BİRAZ DAHA SOL OLDU’
Seçimlerin bölge halkına ulaşmak için bir fırsat olduğunu söyleyen AK Parti Edirne 1. Sıra Milletvekili Adayı Fatma Aksal sahadan gelen tepkilerden memnun. Edirne’nin insanların demokrasiye saygı duyduğu huzurlu bir şehir olduğunun altını çizen Aksal, ‘CHP’nin kalesi’ tanımının gerçeği yansıtmadığı söylüyor: “Aslında geleneksel olarak bakarsak Edirne demokrat kökenli bir kent. Adalet Partisi’nin 5-0 yaptığı bir ildir ama 1999 yılında Ecevit’in DSP’si 3 vekil çıkardı o zamandan beri birazcık daha sol oldu.”
“Aslında Edirne’de CHP’ye oy veren insanların bile çok mutlu olmadığını görüyorsunuz” fikrini savunan Aksal değerlendirmesine şöyle devam etti: “Yeni bir parti çıktığında, listeye girdiğinde Edirne’den çok iyi oy alıyor. Bunun bir örneği Genç Parti. Edirne’de çok iyi oy aldı. İYİ Parti de ilk döneminde Edirne’den milletvekili çıkardı. Bu ne demektir, CHP’ye oy veren insanların büyük bir bölümü arayış içinde demektir.”
“AK Parti olarak biz oylarımızı ciddi olarak artırdık” diyen Fatma Aksal, “Yüzde yedilerden başladık, bugün geldiğimiz noktada geçen seçimlerde ikinci vekile çok da uzak değildik. Bu dönem daha iyiyiz, saha da daha iyi. İnsanların teveccühü tahminlerimin çok üzerinde Sonuçta takdir milletindir. Sayın cumhurbaşkanımızın bir ifadesi var ben çok beğeniyorum, ‘Bir tane anket var, o da sandık’. Sandıktan ne çıkarsa bizim başımızın üzerindedir Biz çalışmalarımızı yapacağız, vatandaşa gideceğiz sonuçta takdir milletindir.”
Fatma Aksal ‘DÖRT VEKİL ÇIKARMAYI HEDEFLİYORUZ’
İYİ Parti Edirne İl Başkanı Alpay Alpagut Engin, 14 Mayıs seçimleri için ‘yoğun’ bir performans gösterdiklerini belirterek dört milletvekili çıkarmayı hedeflediklerini söyledi. İYİ Parti’nin 2018 seçimlerinde bir vekil çıkardığını hatırlatan Engin, ‘’Biz dört vekil çıkarmazsak iki bizden iki CHP’den olmak üzere ikişer vekil çıkartılmayı ümit ediyoruz. Buna inanıyoruz ve çok iddialıyız. Her yerde ciddi destek alıyoruz. Çok değerli vekil adaylarımız var. Kendimizi çok şanslı hissediyoruz. Allah’ın izniyle bu işi birinci turda bitirmeyi düşünüyoruz. Çünkü ekonomi büyük bir sorun. Burası bir tarım şehri. Tarımla ilgili ciddi sıkıntılar var. Halkın büyük bir kısmı çiftçilikle ilgileniyor. Bizim bununla ilgili çok önemli bir projemiz var.’’
Ekonomik kriz sonrasında artan döviz kuru nedeniyle lira Bulgar levhası karşısında değer kaybetti. Bunun üzerine Bulgaristan’dan Edirne’ye alışveriş yapmak için binlerce kişi akın etti. Kentte yaşananlara değinen Engin, şunları söyledi: ‘’Paramız çok fazla değer kaybetti. Bulgar vatandaşların buraya gelerek alışveriş yapması esnafımızı geçici olarak memnun edebilir. Bu sürdürülebilir değil. Her an bitebilir, bu bittiği anda asıl ekonomik krizi o zaman hissedebiliriz. Mülteciler ise Edirne’yi transit yol geçişi olarak kullanabiliyor. Zaman zaman sınıra yakın bölgelerde gruplar halinde görüyoruz ama kent merkezinde bir yoğunluk görmüyoruz, geri dönüyorlar.’’
Alpay Alpagut Engin ‘KEMAL BEY REKOR KIRACAK’
CHP Edirne 1. Sıra Milletvekili Adayı Ediz Ün’e göre hem Kemal Kılıçdaroğlu hem de CHP bölgede rekor kıracak. İlde Kılıçdaroğlu için yüzde 70’in üzerinde oy beklediklerini söyleyen Ün milletvekili seçimleri için de yüzde 56 rakamını telaffuz ediyor: “Hem Kemal Bey hem de parlamento için Türkiye’de en yüksek oy Meriç ilçesinden çıkacak.”
‘HANGİ 4 KİŞİ SEÇİLSE DİĞER 24 KİŞİYİ SEVENLER ÜZÜLECEKTİ’
CHP’li Ün liste eleştirileri için, “28 aday adayı vardı. Hangi dördünü koysanız 24 aday adayı listeye giremeyecek ve onları sevenler memnun olmayacaktı. İlk hafta normaldir. Üzülecekler, listelere tepki koyacaklar dinamik örgütlerde bu olur. Ama birinci haftanın sonunda asıl meseleye döner Edirne halkı. Listelere değil parlamento aritmetiğine bakar, ülkeyi hangi zihniyetin yöneteceğine bakar” diye konuştu.
Çıkarmayı hedefledikleri vekil sayısına da değinen vekil adayı Ün, “Kendi aramızda anket yaptırıyoruz, şu an 3 buçuk vekil çıkarıyoruz. 4-0 yapacağımıza dair yüksek bir inanca sahibim, onu da belirtmek istiyorum” dedi.
Ediz Ün ‘BELEDİYE HİZMETLERİNİN AKSAMASININ SEBEBİ İKTİDAR’
Ün belediyenin altyapı çalışmalarıyla ilgili olumsuz eleştirilerin ve memnuniyetsizliğin oyları etkileyip etkilemeyeceği sorusunu da şöyle yanıtlıyor: “Edirne halkı yerel seçimle genel seçimi ayırt edecek zihniyete sahip. Öte yandan belediye hizmetlerinin aksamasının sebebinin mevcut iktidarın, belediyesinin CHP olması sebebiyle onaylanmış kredisinin yollanmadığından mütevellit olduğunu çok iyi bilen bir toplum. Ama Edirne halkı şunu da çok iyi bilir ve uygular: Ayağı çamura da batsa, kaldırımda zor da yürüse, cumhuriyete, cumhuriyetin değerlerine, Atatürk ilke ve inkılaplarına ve ülkenin geleceğine karşı bir tavır sergilemez. Sandığa gider, gerekeni yapar.”
