Robert Edwin Peary’nin Kuzey Kutbu’na ilk kez ayak basan kişi olduğunu biliyoruz. Ancak bu keşifte Afrikalı Amerikalı Matthew Henson’ın ona eşlik ettiğini biliyor muydunuz? Tarihte hak ettiği değeri görmeyen bir figür olan Henson’ın yaşam öyküsü ve Kuzey Kutbu keşfini sizler için anlattık… ?
Kaynak: https://www.bbc.com/travel/article/20…
Matthew Alexander Henson 8 Ağustos 1866 yılında dünyaya geldi. Annesi henüz iki yaşındayken ölen Henson’ın babası yeniden evlendi.
Ancak çocuk yaşlarında babasını da kaybeden Henson, akrabaları ile büyüdü.
Dünyayı keşfetmek için evden ayrıldı ve Katie Hines adlı bir ticaret gemisinde miço olarak işe başladı.
Geminin kaptanı Childs, genç Henson’ı adeta kanatlarının altına aldı: Ona okuma ve yazmayı öğretti.
İkili birlikte birlikte Japonya, Çin, Fransa, Afrika ve Filipinler gibi ülkeleri gezdi. Bu deneyimleri sayesinde Henson, yetenekli bir gezgin oldu.
Kaptan Childs’ın ölümüyle Washington’a dönen Henson, bir şapka dükkanında tezgahtarlık yaparken kaşif Robert Edwin Peary ile tanıştı.
Henson’ın denizdeki deneyimlerinden etkilenen Peary, onu Nikaragua’ya yapacağı gezi için yanına yardımcı olarak aldı.
Peary ve Henson, 1891 yılında Grönland seferine çıktılar ve Henson, Eskimo kültürünü öğreniyordu.
Eskimoların dili ve hayatta kalma becerilerine ilgiliydi.
Grönland’a olan bir sonraki gezilerini 1893 yılında gerçekleştirdiler: Henson, Amerikan Doğa Tarihi Müzesi’ne satılan meteoritleri toplandığı gezide Peary’e eşlik etti.
İki yıllık gezide birçok zorluk yaşadılar: Açlıktan ölmenin eşiğine geldiklerinde kızak köpeklerinden birini yediler.
Ancak bu onları, gezilerinden vazgeçirmedi. Bunun ardından birkaç yıl boyunca Kuzey Kutbu’na ulaşmak için birçok girişimde bulundular.
1902 yılındaki girişimleri trajedi ile sonlandı: Altı Eskimo ekip üyesi açlıktan hayatını kaybetti.
Ancak 1905 yılındaki girişimlerinde daha çok yol kat ettiler: Eski başkan Theodore Roosevelt’in maddi desteği ile son model bir gemi satın aldılar. Gemi Kuzey Kutbu’na ilerlerken erimiş buz, Kuzey Kutbu yönünde deniz yolunu bloke etti.
Ekibin son Kuzey Kutbu’na ulaşma girişimi 1908 yılında oldu: Bir yıl süren keşifte Henson diğer ekip üyeleri pes ettiğinde Peary ile kaldı.
Ve 6 Nisan 1909′ yılında Henson, Peary, dört Eskimo ve 40 köpek Kuzey Kutbu’na ulaştı.
Kuzey Kutbu’na ulaşmak tüm ekibin başarısı olsa da, bu başarı sadece Peary’e atfedildi.
Henson ise neredeyse resmen unutuldu çünkü bir Afrikalı-Amerikalıydı…
Daha sonra ABD Gümrük Dairesinde bir katip olarak çalışan Henson, kaşif günlerini hiç unutmadı: 1912 yılında “Kuzey Kutbu’nda Siyahi Kaşif” isimli anı kitabını yayımladı.
Henson hak ettiği değeri 70 yaşında gördü…
Bir kaşif olarak yaptığı çalışmalardan dolayı New York’taki seçkin Explorer’s Club’a (Kaşifler Kulübü) onur üyesi olarak kabul edildi.
1947 yılında Chicago Coğrafya Kurumu, Henson’ı altın madalya ile ödüllendirdi.
Siyahi olması sebebiyle tarihte kendisine pek yer verilmeyen Henson, geç de olsa çalışma ve başarıları için onurlandırıldı.
